МЕКТЕПТЕ ПРОФОРИЕНТАЦИЯ ЖҰМЫСЫНЫҢ НЕГІЗГІ АСПЕКТІЛЕРІ

1. МӘСЕЛЕНІҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

ХХІ ғасырдағы адамның моральдық (құндылық-адамгершілік) және әлеуметтік императиві кәсіби ұтқырлықты, бәсекеге қабілеттілікті, ұжымда жұмыс істеу қабілетін қалыптастыруға бағытталған, т.б. поли- және транскәсіптік әлемнің талаптарына жауап беретін заманауи білім беру ортасының кәсіптік бағдар беру құрамдас бөлігінің осындай кәсіби маңызды қасиеттерін және осындай бағдарын қалыптастыру туралы.

Бұл тәсіл мектеп оқушыларымен және студент жастармен кәсіптік бағдар беру жұмысының қолданыстағы аудармалық моделін дамушыға айналдыруды көздейді. Осы бағытта құрылған кәсіптік бағдар беру жұмысының мәні жастарды қолданыстағы бұқаралық кәсіптермен белсенді түрде таныстыруда және оларды бір мамандықты таңдауға дайындауда жатыр, бұл қазіргі заманда кең таралған кәсіптік бағдар беру үлгісінің аудармалық ұйымдастырылуына сәйкес келеді. қоғам.

Қазіргі уақытта Лиссабон стратегиясының құжаттарында «Білім дәуірі» деп аталатын дамып келе жатқан поликәсіптік қоғам жағдайында көп кәсіптік жұмыстың көп кәсіптік моделінің өзектілігі артып келеді.

Кәсіптік бағдар беру жұмысының үлгісін өзгерту оның мақсаттарын, мазмұнын түбегейлі өзгертуді, сонымен қатар жұмыстың жаңа формалары мен технологияларын іздеуді көздейді. Сонымен қатар, кәсіптік бағдар беру жұмысының трансформацияланған моделінің жетекші сипаттамалары оның кәсіби бағдар беру серіктестігін ескере отырып, жеке тұлғаның өсу (дараландыру және әлеуметтену) процесін қолдауға мүмкіндік беретін көп кәсіптік және «озық» сипаты болып табылады. және көп және транскәсіпқойлар қоғамының даму процестерін модельдеу, жалпы алғанда, жоғары сынып оқушыларының таңдаудың типтік және болжауға болмайтын жағдайларында құндылыққа негізделген және моральдық мансаптық шешімдер қабылдауға дайындығының негізін қалау.

Трансформациялардың мақсаты болашақта кәсіби маңызды міндеттерді сәтті және экологиялық қауіпсіз шешуге мүмкіндік беретін тұлға бірегейлігінің негізгі сипаттамалары ретінде жоғары сынып оқушыларының кәсіби маңызды құзыреттіліктері мен кәсіби өзін-өзі анықтау құзыреттіліктерін дамыту болуы керек. дербес поли- және транскәсіптік еңбек қызметі, кәсіби ұтқыр және бәсекеге қабілетті, топта жұмыс істей білу, жаңа кәсіптер құру және болашақ ұрпақ өмірі үшін жауапкершілігін сезіну.

Демек, көп кәсіптік жұмыс бүгінгі күні кәсіби бағдар беру серіктестігін (ата-ана – мектеп – кәсіптік, арнайы және жоғары оқу орындары – жұмыс беруші – мемлекет) жүзеге асыруға бағытталған қызметтің әлеуметтік-психологиялық-педагогикалық түрі болып табылады. жоғары курс студенттерін бағалау - «болашақ ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыру» және жалпы адамның әл-ауқатының шарты ретінде еңбек ету нысандарын немесе білім беру траекториясын таңдаудың типтік және болжамсыз жағдайларда моральдық мансаптық шешім қабылдау.

Мамандық таңдауға дайындық жеке тұлғаның жан-жақты дамуының құрамдас бөлігі болғандықтан, жеке тұлғаның адамгершілік, еңбек, интеллектуалдық, саяси, эстетикалық және дене шынықтыруымен бірлікте және өзара әрекеттестікте қарастырылуымен де маңызды. . Осылайша, кәсіптік бағдар беру әрбір адамның дамуында да, жалпы қоғамның қызметінде де маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Осыған байланысты мектептегі кәсіптік бағдар беруді ұйымдастыруға бүгінгі таңда жаңа міндеттер жүктелді:

- студенттердің кәсіби қызығушылықтары мен бейімділіктерін анықтауға жағдай жасау;

- белгілі бір кәсіпті игерудегі нақты мүмкіндіктерді анықтау;

- кәсіби өзін-өзі анықтауда, қоғамда табысты әлеуметтенуде және еңбек нарығында белсенді бейімделуде психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету.

Бүгінгі таңда студенттер мен жастарға кәсіптік бағдар беру тек педагогикалық ғана емес, әлеуметтік мәселе болып табылады. Әлеуметтік мәселе ретінде кәсіптік бағдар берудің мәні кадрлардың теңгерімді құрылымындағы еңбек нарығының объективті түрде бар қажеттіліктері мен жастардың сәйкес келмейтін пәндік ұмтылыстары арасындағы қайшылықтарды жеңу қажеттілігінде жатыр.

Көбінесе мектеп оқушылары күрделі мамандықтар әлемінен хабардар емес, олардың таңдауы негізсіз, адекватты емес және кездейсоқ болады. Көптеген түлектер мамандықты қызметтің мазмұны қызықтырғаны үшін емес, керісінше белгілі бір өмір салтын ұнататындықтан таңдайды, бұл мамандық қоғамдағы бедел мен танымалдық құралы ғана. Мамандықтың ауысуы мен ұзақ уақытқа бейімделуінің нәтижесінде мемлекеттің экономикалық шығыны жоғары.

Ендеше, жоғары сынып оқушыларын саналы, дұрыс өмір жолын таңдауға дайындау – мемлекеттік маңызы зор міндет. Сұрақтың шешімі: «Кім болу керек?» - тәуелсіз өмірге қадам басқан ұлдар мен қыздардың ғана емес, сонымен қатар студенттердің дұрыс кәсіби анықтамасына мүдделі бүкіл қоғамның күрделі мәселесі.